Publicaties

IJsclub Makkum / lijsten
Editie: Aldnijs 31 (aug. 2002)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving:

Handgeschreven, op karton geplakte, wedstrijdlijsten van schaatswedstrijden: Mannen hardrijderij op woensdag 9 januari 1901 en rijderij voor mannen boven de 16 jaar die geen geadventeerde prijs of premie hebben gewonnen op donderdag 11 december 1902. Na voorzichtig losmaken van de laatste lijst kwam nog een lijst van een mannen-vrouwen wedstrijd te voorschijn gehouden op dinsdag 19 januari 1897.

Aldmakkum in Waag
Editie: Aldnijs 31 en 32 (1 aug/sept. 2002)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving:

Voorpagina's Aldnijs 30 en 31, bekendmaking dat de stichting Ald Makkum voortaan gebruik kan maken van de waagmeesterwoning en 1e en 2e etage van de waagtoren.

Straatnamen in Makkum: De Nijbuurt
Editie: Aldnijs 32 (sept. 2002)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving: Eerste sociale woningbouw. Bijzondere maatschappij tot stichting van minkostbare arbeiderswoningen (1867). Bouwvereniging Wonseradeel (1907) en huurwoningen Gemeente Wonseradeel (1930).

Lieuwe Annes Buma, maecenas uit Makkum
Editie: Aldnijs 32 (sept. 2002)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving: In 1801 koopt Anne Lieuwes Buma de papiermolen "Het Springend Hert" te Makkum. Anne is geboren in 1758 te Hommerts. Als koopvaardijkapitein/eigenaar vergaarde hij een aanzienlijk kapitaal met zijn galjoot "De Vigilante". Hij huwde boerendochter Trientje Sietses Ykema, die landerijen in de buurt van Smallebrug inbracht. Het echtpaar kreeg 4 kinderen. Oudste zoon Lieuwe Annes mocht studeren en werd op z'n twintigste de jongste doctor in de wijsbegeerte en letteren in Nederland. Hoewel er een succesvolle toekomst voor hem in het verschiet lag keerde Lieuwe in 1817 terug naar Makkum en leefde de rest van zijn leven teruggetrokken in het grote "Sloterdijckhuis" op de hoek van de Krommesloot en de Groote Zijlroede. Evenals zijn beide broers en zuster bleef Lieuwe ongehuwd. Hij overleefde ze allen en liet na zijn dood in 1876 een groot vermogen na. Zijn testament, liefst 16 foliovellen omvattend, bepaalde dat het grootste deel van zijn vermogen naar een verre achterneef zou gaan. Het restant was bestemd voor een aantal legaten, studiebeurzen, prijsvragen e.d. De Provincie Friesland ontving 100.000 gulden voor de stichting van een bibliotheek. Hieruit ontstond de Buma Bibliotheek (nu deel uitmakend van Tresoar). Het personeel kreeg forse bedragen en/of huizen. Ook Makkum werd niet vergeten de Nutsbibliotheek en de Openbare School kregen f. 5000. Bovendien was er een bedrag gereserveerd voor de plaatsing van een reddingsboot aan de Noordkust van Friesland. Dit werd Moddergat, waar tot 1942 de "L.A. Buma" dienst deed.

Het suikerschip van 1868
Editie: Aldnijs 32 (sept. 2002)
Auteur: Hein F. Faber (1938 eerder gepubliceerd)
Omschrijving: Sa waarden miichen sweetbekken. Ned. / Friestalige versie over de stranding in 1868 van de Groninger kof "Anna Catharina" met als lading: balen suiker. De Makkumer (schelpen)vissers redden, zoals dat hoort, eerst de bemanning, maar keerden daarna snel terug om de lading buit te maken. Bij het onfortuinlijke schip aangekomen kreeg men te maken met medekapers; Texelaars! Cockdorpers zelfs! Het werd een zeegevecht waarbij het optreden van 'Sterke Harmen' de doorslag gaf. En Harmen behoorde bij de redders, de strânjutten fan Makkum. In de Vlecke zelf was daarna geen kelder, zolder of andere bergplaats meer te vinden waar geen baaltje suiker verstopt lag.

Bakker, memories van een bakkersfamilie
Editie: Aldnijs 33 (april 2003)
Auteur: Ruurd P. Bakker (1949)
Omschrijving: Jeugdherinneringen van Ruurd 'Pitsje' Pieter Bakker, hij dreef zijn bakkerij in het pand Kerkstraat 11. Grootvader Douwe Karst Bakker, meester-bakker te Gaast, kocht in 1800 een huis met schoone kamers in de Kerkstraat te Makkum. Tot die tijd was het pand steeds gebruikt als lommerd of te wel bank van leening. In 1866 volgde zijn zoon Alle Douwe hem op. Hij huwde pas op latere leeftijd en zijn tweede zoon Ruurd werd daarna bakker.

Makkum 1785
Editie: Aldnijs 33 (april 2003)
Auteur: Onbekend
Omschrijving: Uit 'De tegenwoordige staat van 1785' . Aangevuld met de vermeldingen over Allingawier (Allingwier) en Parrega (Panderga).

De Waard 1
Editie: Aldnijs 33 (april 2003)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving: Verwachtingen na de aanleg van de afsluitdijk. Het 'Makkumerdiep'', het in 1928 gegraven kanaal door de waard bood uitstekende mogelijkheden voor industriële vestiging aan weerszijden, het is echter crisistijd en gegadigden melden zich niet. Makkum Airport: er werd intensief werk gemaakt om een vliegveld te realiseren op de waard. De mogelijke komst van een industriële vatenfabriek blokkeerde plaatselijke initiatieven.

Haringvisserij
Editie: Aldnijs 33 (april 2003)
Auteur: Hein Faber (vermoedelijk)
Omschrijving: 1936: De eerste jaren na de aanleg van de afsluitdijk worden gekenmerkt door miljoenen haringen die pogen de stroomloze plaatsen in de voormalige Zuiderzee te bereiken. In geweldige scholen blijven ze komen. Een groot deel komt in de Waddenzee in de daar opgestelde kommen terecht. Een ander deel komt door de sluiskolken van Kornwerderzand, zodat het daar lijkt alsof het water leeft zoveel haringen verzamelen dan zich bij iedere schutting. Worden de spuisluizen geopend dan is er echt geen houden meer aan. Massaal trekt de haring dan naar binnen.

Gereformeerde kerk Makkum 125 jaar
Editie: Aldnijs 34 (sept. 2003)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving: In 1878 werd de Christelijk Gereformeerde Kerk opgericht. Tien jaar later kon men de eerste dienst houden in de nieuw gebouwde kerk, ontworpen door Tjeerd Kuipers. In de periode 1888-1928 ontwierp deze architect meer dan vijfitg kerken. Een lang leven was het gebouw niet beschoren, in 1964 besloot men het gebouw te slopen en te vervangen door een ruimer opgezet kerkhuis.

Register van overledenen vanaf 1911-1974
Editie: Aldnijs 34 (sept. 2003)
Auteur: Jaap Jorritsma
Omschrijving: Van 1911 tot 1974 hielden achtereenvolgens Ruurd Horjus (1861-1944), Marten Ferweda (zonder r) (1873-1965) en Pier Jorritsma (1905-1983) in hetzelfde schrift een lijst bij van alle overledenen in Makkum. Vanaf 1932 worden ook de leeftijden genoteerd. Geen van allen had enig duidelijk belang bij deze registratie. Ruurd Horjus gaf het schrift in 1932 door aan zijn zwager Marten en die in 1955 weer aan zijn schoonzoon Petrus (Pier).

Seinefiskjen by de Makkumerwaard
Editie: Aldnijs 34 (sept. 2003)
Auteur: Jan van der Laan (eerder gepubliceerd in: It Heitelân en BN)
Omschrijving: Visserij Frysk: Verslag van een vistocht van de familie Kuipers. Met de originele foto's gemaakt door de auteur Jan van der Laan (nooit eerder gepubliceerd)

De Makkumer zeesluizen
Editie: Aldnijs 35 (febr. 2004)
Auteur: Otto Gielstra
Omschrijving: Onderzoek naar de ouderdom van de nog bestaande Makkumer sluis. Na de publicatie van de z.g. Robles Atlassen en de daarin voorkomende kaarten van Makkum is het duidelijk dat de huidige sluis ouder is dan het aangenomen jaar 1606. Deze kaarten stammen uit 1572 en de sluis ligt dan al exact op dezelfde plaats. Wat is nu het bouwjaar? Was dat 1444 of misschien toch 1537? Had Obe Postma toch gelijk en wordt hij tot op de dag van vandaag verkeerd geïnterpreteerd?

Schilvisserij / kalkovens
Editie: Aldnijs 35 (febr. 2004)
Auteur: Y.N. Ypma (uit Geakunde Wûnseradiel) Bew. O. Gielstra
Omschrijving: Grondstoffenwinning voor de Makkumer industrie. Makkum heeft in vorige eeuwen geen naam gemaakt als vissersplaats, maar als handels- en fabriekscentrum van bouwmaterialen, vloerbedekking en wandbekleding; hout, kalk, steen, dakpannen, estrikken, tegels en plateel. Voor de huishoudelijke inventaris van de nieuwe, in steen gebouwde woningen zorgden de pottenbakkerijen en de in 1804 opgeheven glasblazerij. Van veel meer direct belang was dan ook een andere visserij, n.l. die op 'schil' of schelpen voor de talrijke kalkovens.

Rinnie Kuiper, 1e Makkumer PC-winnaar
Editie: Aldnijs 35 (febr. 2004)
Auteur: Albert Sieswerda (2003)
Omschrijving: Na tot beste kaatser van Limburg te zijn uitgeroepen (Rinnie heeft een paar jaar in de mijnen gewerkt) breekt deze matador van de kaatsvereniging Makkum echt door in 1950 met het behaalde koningschap op de Rengerspartij te Leeuwarden. Na zijn opvallende prestaties in het voorgaande jaar benaderen Hotse Schuil van Harlingen en Frans Helfrich van Leeuwarden de Makkumer in 1953 voor hun vrije formatie-partuur.