P.J. Tichelaar

PANFABRIEK KROMMESLOOT

Uit het archief van de Makkumer Burgerbrandweer

1880    Panwerk Tichelaar
In den nacht van 3 op 4 augustus ten elf uure is er door onbekende oorzaak brand ontstaan in het panfabriek van de Heeren Gebr. Tichelaar staande aan de Krommesloot. Door het kleppen der klok, her roepen van brand en vooral het schellen waardoor enigen zich zeer verdienstelijk maakten, was er al spoedig een massa menschen op de been. Door dat het nog in de voornacht was had men binnen korte tijd de spuiten op de plaats des onheils in werking, hoewel er vele spuitgasten afwezig bleven doordat geen trommelslag plaats had.
De brand die in een hoop turf aan de eene zijde der oven ontstaan is, liet zich in den beginne dreigend aanzien en sloegen de vlammen hoog uit het ovendak dat vrij spoedig instortte. Door het nemen van gepaste maatregelen heeft men de brand beperkt en circa half een kon men rekenen dat alle gevaar voor uitbreiding geweken was. Om deze tijd kon men de brand in zijn hartader aantastten door de hoop turf te bespuiten. Door het prachtige weder en de volkomen windstilte is de fabriek gespaard gebleven en was de schade betrekkelijk gering. Om vier uur s’morgens was alles afgelopen. De Kommandeurs en manschappen verdienen lof voor betoonde ijver en prijzenswaardige trouwe pligtsvervulling. Omtrent de spuiten valt op te merken dat de Groote Spuit na 12 uur door een ontstaan gebrek aan de windketel weinig water gaf. Door een gebrek aan de zuigpomp der Kleine Spuit moest men de persbak met emmers water aanvullen omdat er onvoldoende aanvoer was. Om half drie heeft men, na de Groote Spuit buiten werking gesteld te hebben, hare zuigpomp gebruikt tot voeding van de persbak van de Kleine Spuit. Lemieren en slangen lieten niets te wensen over.

Van de 150 manschappen waren er 106 aanwezig bij het bluswerk, 32 vrijwilligers vulden de tekorten aan. Zodat er besloten wordt in het vervolg bij brand: zodra de Waagklok kleppert zal er ook trommelslag zijn. (Waagklok werd bediend door T. Diepenbos die hier 0,50 voor ontving).
Bluskosten f. 176, 42 ½
10 september: bedankbrief van de Gebr. Tichelaar voor de verleende hulp bij de brand. Namens de heren De Jong & Co directeuren der Brandwaarborg Maatschappij te Amsterdam is f. 40,- toegezegd als premie. (officieel: tegemoetkoming in de kosten).


1908    Panwerk Tichelaar
In den nacht van 7 op 8 december te ongeveer half twaalf brak er brand uit in de dakpannenfabriek van de heren Tichelaar en Co. Twee spuiten (de Grote en de Kleine) rukten spoedig uit. De opperbrandmeester benevens al de andere brandmeesters waren spoedig aanwezig. Door den politie-agent Van Balen liet de Opperbrandmeester de heer burgemeester waarschuwen en deze kwam in gezelschap van de gemeentearchitect Reitsma bij de brand. Te vijf uur konden de Grote- en Kleine spuit inrukken. Te 2 uur was spuit No. 3 in werking gesteld en deze bleef nog op het terrein tot ’s middags 2 uur, zo nu en dan moest nog eens water worden gegeven, daar telkens de vlammen weer opwakkerden. Het middengedeelte der fabriek is uitgebrand, de oorzaak is tot nu toe onbekend.

Den 8 dec. ’s Avonds 7 uur vergadering met de HH Comandeurs in ’t Hert bij J.J. Knorr, alwaar de lijst werd samengesteld van de personen, die hadden meegeholpen tot het blusschen van den brand.
Nadat dit was geschiedt en de Commandeurs waren vertrokken, werd door ’t College van Brandmeesters vastgesteld de beloning aan de manschappen, welke ter goedkeuring zou worden gezonden aan HH Burgemeester en Wethouders.

100 manschappen    5 uur à 0,25 per uur    f.125,-
17    3    f. 12,75
9    13    f. 29,25
5 pijpleiders    5 uur à 0,50    f. 12,50
2 ,,    13 uur à 0,50 en 0,25    f. 9,00
5 manschappen    9    à 0,25    f. 11,25
6 ,,    4    à 0,25    f. 6,00
4 ,,    8    à 0,25    f. 8,00
1 pijpleider    11    à 0,50 en 0,25    f. 4,00
1 manschap    14    à 0,25    f. 5,50
2 manschappen    6    à 0,25    f. 3,00
1 manschap    2    à 0,25    f. 0,50
2 oppassers    5    à     0,25    f. 2,50
2 oppassers    20    à    0,15    f. 6,00
Voor het schoonmaken der spuiten en drogen der slangen
Bode voor het rondbrengen van het salaris    f. 1,50
Totaal    f. 234,75

Verder kwamen nog rekeningen binnen van:
J.J. Knorr voor geleverde koffie en broodjes    f. 17,05
P. Radersma voor geleverd brood    f. 4,20

Totale kosten    f. 256,00

Van het College van B&W krijgt de brandweer f. 50,00 als attentie voor bewezen diensten gedurende de brand. Op voorstel van de heer J. Bergsma wordt met algemene stemmen besloten zowel aan de Commandeurs en piekeniers een kistje van 50 sigaren te geven à 2 cts per stuk. J. Mulder zal de levering worden opgedragen en bij de ksitjes zal worden ingesloten een briefje waarop zal zijn geschreven:
”Ter herinnering aan den nacht van 7 op 8 december 1908”


1929    panwerk Krommesloot
Op donderdag 24 oktober ’s avond ongeveer 11 uur werd de Opperbrandmeester door D. Kuipers gewaarschuwd dat er brand was in de dakpannenfabriek aan de Krommesloot, welke fabriek het eigendom is van de firma L.J. de vries & Co. te Makkum.
Bij nader onderzoek te plaatse bleek dat de brand was ontstaan in een partij turf en steenkool en dat het in de fabriek aanwezige personeel, bijgestaan door enige anderen, reeds druk aan het blussen was met emmers water, wat echter niet afdoende bleek te zijn. Ook al met het oog op de vrij sterke zuidelijke wind achtte de Opperbrandmeester het noodzakelijk de motorspuit te doen aanrukken en in werking te stellen. De motor werkte uitstekend en de spuit gaf dadelijk volop water, zodat het vuur al spoedig minderde. Het omwerken der partij turf vergde echter heel wat tijd zodat de brandweer eerst om ongeveer twee uur, toen nergens vuur meer was te bespeuren, weer kon inrukken.
Vermoedelijk is het vuur door broeiing in de steenkool waartegen en waarop de turf was opgehoopt, ontstaan.
Buiten de aanwezige brandmeesters F. van Dijk, A.L. de Vries, M.A. Amels, W. Roode en de commandeur O. Politiek hebben 24 manschappen bij het blussingswerk hunne diensten verleend.
De blussingskosten worden geraamd op f 133,-.
1930, 2 april verhuisde de handbrandspuit naar Kornwerderzand.